IJZERTEKORT EN HET EFFECT ERVAN OP HET HAAR

IJzertekort en Haaruitval – Wat is het verband?

IJzertekort is wereldwijd het meest voorkomende voedingstekort en een belangrijke oorzaak van bloedarmoede. Maar het gaat verder dan dat: een tekort aan ijzer kan ook leiden tot chronische vermoeidheid, haaruitval en andere nadelige effecten op het lichaam. Helaas is een eenvoudige bloedtest naar het ijzergehalte vaak niet voldoende om bloedarmoede door ijzertekort vast te stellen. Hoe kun je dan bepalen of je lichaam over voldoende ijzer beschikt, waar ligt de oorzaak van een eventueel tekort en welke invloed heeft dit op je haar? In dit artikel geven we antwoorden op deze vragen.

IJzer en Ferritine

Ferritine is het belangrijkste eiwit voor de opslag van ijzer in het lichaam en speelt een essentiële rol in de regulatie van het ijzergehalte (ijzerhomeostase). In de klinische praktijk wordt ferritine vooral gebruikt als marker voor de totale ijzervoorraad in het lichaam. Zowel bij ijzertekort als bij ijzeroverschot is het meten van serumferritine cruciaal voor de diagnose én behandeling.

IJzer is bovendien van groot belang voor haargroei. Het ondersteunt de celdeling in de haarfollikels en beïnvloedt de conditie van de haarschacht. Klinisch onderzoek heeft aangetoond dat een laag ferritinegehalte samenhangt met haaruitval, met name in de vorm van telogeen effluvium – een aandoening waarbij haren voortijdig in de rustfase komen en uitvallen.

Haaruitval door IJzertekort

IJzer is essentieel voor het transport en de opslag van zuurstof in het lichaam. Bij een tekort ontstaat weefselhypoxie – een situatie waarbij cellen onvoldoende zuurstof ontvangen. In reactie daarop geeft het lichaam prioriteit aan levensnoodzakelijke processen, zoals de aanmaak van rode bloedcellen, en wordt de toevoer van ijzer naar de haarzakjes beperkt. Dit tekort aan voedingsstoffen en zuurstof verzwakt de haarfollikels, wat kan leiden tot overmatig haarverlies.

Hoewel de exacte mechanismen nog niet volledig zijn opgehelderd, is het duidelijk dat ijzertekort negatieve effecten kan hebben op de haargroeicyclus.

Wat kun je doen bij IJzertekort?

Suppletie bij ijzertekort moet altijd onder toezicht van een arts gebeuren. De arts bepaalt de juiste dosering en monitort het effect via bloedonderzoek. Onjuist gebruik van ijzersupplementen kan leiden tot:

Verergering van oxidatieve stress
Bevordering van de groei van pathogene bacteriën, met negatieve effecten op het darmmicrobioom

Tips voor een betere opname van ijzer:

Neem ijzer in combinatie met vitamine C (bijvoorbeeld sinaasappelsap)
Vermijd koffie en thee rond de inname van ijzer – deze remmen de opname
Kies voor ijzerrijke voeding zoals:
- Kip-, varkens- of kalfslever
- Bloedworst
- Vis en zeevruchten
- Eieren
- Biefstuk (rood of medium gebakken)
- Bieten
- Spinazie
- Donkere chocolade
- Pompoenpitten

Oorzaken van IJzertekort

1. IJzerarm dieetKomt vaak voor bij mensen die afslankdiëten, vegetarische of veganistische diëten volgen zonder de juiste balans. Vaak is er ook een tekort aan B-vitamines. Een dieet met veel sterk bewerkte voedingsmiddelen kan ook leiden tot tekorten.

2. GlutenovergevoeligheidBij overgevoeligheid voor gluten kunnen darmvlokken beschadigd raken, wat de opname van ijzer en andere voedingsstoffen belemmert. Symptomen kunnen onder andere vermoeidheid, opgeblazen gevoel en huidproblemen zijn.

3. Laag maagzuurgehalteMedicatie zoals protonpompremmers vermindert de productie van maagzuur, wat de opname van ijzer negatief beïnvloedt. Zoutzuur is namelijk nodig om ijzer uit voedsel vrij te maken.

4. Verstoorde darmfloraOvergroei van schimmels, parasieten of pathogene bacteriën – soms na antibioticagebruik – kan de opname van ijzer bemoeilijken. Vaak gaan deze aandoeningen ook gepaard met huidklachten.

5. Aandoeningen zoals SIBO, maag-darmbloedingen en inflammatoire darmziektenDeze aandoeningen vereisen grondige diagnostiek en medische begeleiding. Indien onbehandeld, kunnen ze grote invloed hebben op de opname van ijzer en de gezondheid van huid en haar.